Specjalistyczne leczenie psychologiczne to w dzisiejszych czasach jeden z ważniejszych elementów utrzymania higieny własnego zdrowia umysłowego. Trzeba jednak pamiętać, że w tym przypadku nie wystarczą farmaceutyki. Potrzebna jest dłuższa, ścisła współpraca, i jest nią właśnie psychoterapia. Co to takiego? Należy poznać jej definicje i podstawowe założenia, aby mieć co do niej prawidłowe i osiągalne wymagania. Na czym polega ten rodzaj rozwiązywania problemów i dla kogo jest polecany? Jakie mogą być wskazania lekarskie do jej podjęcia? Wyjaśniamy!

Czym jest psychoterapia? Definicja

Definicje bardzo ułatwiają zrozumienie sposobu, w jaki pacjent będzie leczony, dlatego warto je poznać! Czym jest psychoterapia? To zespół metod leczenia różnych zaburzeń natury psychicznej człowieka, w bezpośrednim kontakcie lekarza z pacjentem. Odbywać się ona może na żywo lub online (co jest ostatnimi czasy wygodną i chętnie wybieraną formą współpracy). Jej istotą jest uruchamianie mechanizmów, które pomagają korygować zaburzenia przeżywania, i w rezultacie pozbycie się symptomów choroby. Może ona mieć charakter indywidualny (dualny) lub grupowy.

Wskazania do psychoterapii

Nie każdy człowiek wymaga systematycznego uczęszczania do psychoterapeuty, ponieważ wiele jednostek doskonale radzi sobie z przeżywaniem różnych problemów natury codziennej. Ci, którzy nie potrafią przejść do porządku dziennego nad różnymi przeżyciami z przeszłości, które wpływają na ich postępowanie w dorosłości, zdecydowanie mają wskazania do psychoterapii. Dla kogo jest to konieczne?

  • dla osób z uzależnieniami,
  • dla tych, którzy poddali się wypaleniu zawodowemu,
  • w przypadku poczucia pustki, bezsensu i beznadziei,
  • dla osób, które nie radzą sobie po utracie bliskiej osoby lub traumatycznych przeżyciach,
  • dla borykających się z trudnościami w związku lub/i życiu seksualnym,

Na czym  polega pomoc specjalisty w takim przypadku? Chodzi przede wszystkim o prawidłowe postawienie diagnozy – zrozumienie, z czym ma się do czynienia, aby dotrzeć do przyczyny tego stanu, a następnie wyeliminować powtarzające się nieprawidłowe schematy i sposoby myślenia.

Dla kogo psychoterapia?

Ogólnie rzecz ujmując, każdy z nas może zgłosić się do specjalisty po pomoc, gdy tylko czuje, że jest mu potrzebny ktoś z zewnątrz, kto wskaże, na czym polegają popełniane błędy i podpowie, jak ich więcej nie popełniać. Dla kogo psychoterapia będzie najlepszym wyborem? Przede wszystkim wskazania do niej mają ci, którzy z powodu negatywnych myśli, złego nastawienia, nieprawidłowego postępowania w interakcjach z innymi ludźmi doświadczyli blokady, która nie pozwala im ruszyć dalej w jakiejś sferze życia.

Dlaczego ludzie zgłaszają się na psychoterapię?

Bardzo ważne jest, aby zdać sobie sprawę, że każdy z nas w jakimś momencie swojego życia może poczuć się bezradny i potrzebować sięgnąć po inne formy wsparcia z zewnątrz. Wiedząc, na czym polega psychoterapia, możesz sam stwierdzić, czy jest to sposób na poradzenie sobie z problemem odpowiedni właśnie dla Ciebie. Najczęściej ludzie wybierają się na spotkanie ze specjalistą, gdy przestają sobie radzić emocjonalnie w związku, w pracy, ale również w relacjach z rodzicami czy własnymi dziećmi. Czują, że błądzą po omacku, robią wiele błędów, a nie potrafią wskazać, jakich. Choć lekarz psycholog lub psychiatra może dać wskazania do takiej wizyty, to nie trzeba na nie oczekiwać – wystarczy samemu zgłosić się po pomoc do psychoterapeuty, a z pewnością zostanie ona udzielona.

Czym jest kontrakt psychoterapeutyczny?

Jedną z ważniejszych cech tej formy pomocy jest kontrakt. Na czym polega? Spisuje się (lub omawia ustnie) na pierwszej wizycie wszystkie warunki spotkań – na przykład dotyczących poufności, rodzaju terapii, częstotliwości, warunków odwoływania wizyt, a także cele. To ważne, aby podjąć taką rozmowę, szczególnie z pacjentami trudno współpracującymi, aby zrozumieli, że psychoterapia to długotrwały proces, ale mający jasno określony początek i koniec, a także zasady działania. Dla kogo będzie to ważne? Głównie dla osób, które nie wierzą w jego powodzenie bądź obawiają się, że terapia naruszy ich sferę prywatną albo będzie generowała zbyt wysokie, ciągnące się w nieskończoność koszta.

Jakie są cele psychoterapii?

W zależności od rodzaju pracy, o którym powiemy poniżej, można wyodrębnić różne cele spotkań. Na czym polega ich osiąganie w psychoterapii? To przede wszystkim:

  • dotarcie do sedna swoich problemów i tłumionych emocji, uwolnienie ich, przełamywanie schematów dotychczasowych reakcji i interakcji,
  • wypracowanie nowych metod działania oraz mechanizmów obronnych,
  • zrozumienie sposobu postrzegania rzeczywistości przez innych,
  • zredukowanie lęku,
  • zmiana sposobu komunikacji z innymi,
  • wyraźne zaznaczenie granic.

Jak widać, dla każdego celem będzie coś innego, w zależności od tego, z czym właściwie przyszedł do specjalisty.

Czy lekarz może skierować na psychoterapię?

Kiedy zaczynasz poszukiwać pomocy, możesz zacząć od wizyty u lekarza rodzinnego lub innego specjalisty. To bardzo dobry krok, ponieważ dowiadujesz się dzięki niemu, że Twoje kłopoty nie mają podłoża somatycznego, lecz wynikają z problemów natury psychicznej. Każdy lekarz może wystawić skierowanie na psychoterapię, nie potrzebując ku temu żadnych konkretnych wskazań – wystarczy, że pacjent zgłosi taką potrzebę, kierując się własnymi przekonaniami.

Czy można skorzystać z psychoterapii na NFZ?

Gdy zaczyna się własną wędrówkę ku uzdrowieniu swojej duszy i umysłu, bardzo ważne jest, aby wykorzystać wszelkie możliwości, jakie daje nam przynależność do ubezpieczenia. Czy można dostać skierowanie na wizytę w gabinecie psychoterapeuty na NFZ? Oczywiście, wystawi je każdy lekarz, do którego się udamy z tą prośbą. Czy psychoterapia w tej postaci jest korzystna? Dla wielu osób ze względów finansowych może ona być jedyną dostępną i zdecydowanie warto z niej korzystać, w możliwie jak największym wymiarze, czyli maksymalnej dostępnej częstotliwości. Jednak jeśli masz takie możliwości, udaj się do specjalisty prywatnie – dzięki temu zyskasz lepsze rozeznanie co do różnych form pomocy i będziesz mógł odbywać spotkania tak często, jak to potrzebne.

Metody wsparcia w psychoterapii

Na pierwszej wizycie, poza spisaniem kontraktu, specjalista stara się dowiedzieć jak najwięcej o swoim kliencie, aby móc postawić skuteczną diagnozę i na kolejnych spotkaniach pracować już w oparciu o nią – w sposób celowany i precyzyjny. Obecnie najczęściej wykorzystuje się te cztery nurty leczenia:

  • psychoterapia psychodynamiczna – jest zalecana w przypadku zaburzeń psychicznych, a także problemów wynikających z braku wewnętrznej motywacji. Skupia się na odnajdywaniu podświadomych mechanizmów działania, często z dzieciństwa, przepracowaniu ich i uwolnieniu tłumionych emocji, co daje pole do realizacji własnych potrzeb osobistych,
  • poznawczo-behawioralna – pozwala dotrzeć do irracjonalnych schematów myślenia, nauczyć się rozwiązywania problemów wedle nowych instrukcji i przełamać dotychczasowe niepowodzenia właśnie dzięki zmianie swojego postępowania,
  • Gestalt – to metodyka zwalczania stanów lękowych, polegająca na uświadamianiu sobie i odreagowywaniu emocji z przeszłości, aby wpłynąć na przyszłość i nauczyć się stawiać czoła problemom,
  • systemowa (rodzinna) – polega na poprawie relacji emocjonalnych pomiędzy członkami rodziny, co finalnie wpływa korzystnie na każdego z nich jako jednostkę – polecana głównie w rodzinach dysfunkcyjnych.

Jak przebiega psychoterapia i jak długo trwa?

Nie da się jednoznacznie określić, jak długo będzie trwała psychoterapia. To zależy od tego, jakie są wskazania dla klienta, oraz na czym polega udzielane wsparcie. Im więcej trudności, tym dłużej może to zająć. Zazwyczaj jednak jest to około 50 minut raz w tygodniu przez kilka do kilkunastu miesięcy. W tym czasie pacjenci nie tylko przychodzą na wizyty, podczas których rozmawiają z terapeutą, ale także wykonują angażujące zadania domowe, które pomagają im utrwalić zdobytą wiedzę. Nie obawiaj się zatem psychoterapii – bywa trudna i wymaga pracy nad sobą samym, ale rezultatem może być samoakceptacja i uwolnienie się od ciążących kłopotów psychicznych!